یکی از انواع هنرهای دستی ایرانیان، چرم‌های دست‌دوز آنان است. چرم‌دوزی هنری آمیخته با سلیقه و هنر بوده و در جای جای ایران طرفداران خودش را دارد. در این شغل، افراد پوست دباغی شده را، با استفاده از ابزاری‌های به چرم تبدیل کرده و سپس از این چرم‌ها برای دوخت انواع محصولات استفاده می‌کنند.

در هنر چرم‌دوزی، کارها بسیار متفاوت‌تر از فرایند تولید صنعتی است؛ به‌طوری‌که در این حرفه نیروهای انسانی به‌جای چرخ‌های کارگاهی، با دست به دوخت مشغول‌اند. اکنون که به طور مختصر با چرم‌دوزی آشنا شدید، در ادامه این مقاله، سایت چرم سارنگ قصد دارد شما را با ابزارآلات چرم‌دوزی و برخی از ویژگی‌های این ابزارها آشنا کند. تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
 

 

مواد موردنیاز برای چرم‌دوزی

• چرم

اولین و مهم‌ترین مواد در چرم‌دوزی، خود چرم است که به شکل‌های مختلف موجود است.

• موم

برای دوخت آسان و جلوگیری از پیچ‌وتاب نخ، روی آن موم کشیده می‌شود.

• چسب

برای آسترکشی و چسباندن فوم به چرم، از چسب استفاده می‌شود.

• انواع لایی برای زیبایی چرم

برای ایستایی و زیبایی کیف‌های چرمی از لایی استفاده می‌شود. این لایی‌ها انواع مختلفی دارند از جمله:

• جورابگیر

جورابگیر برای استحکام بخشیدن به چرم استفاده می‌شود. رنگ این ماده به دلیل قرارگیری بین چرم و آستر اهمیتی ندارد.

• قدک

قدک در تولید کیف و کفش چرم به کار می‌رود و کاربردی مثل جورابگیر دارد.

• تکسون

این ماده نیز برای استحکام بخشیدن به کیف و کفش به کار می‌رود.

تذکر: هنگام استفاده از تکسون اندازه آن باید کمتر از چرم باشد تا همراه آن دوخته نشود.

• فوم

برای حفظ ظرافت و زیبای چرم و همچنین استحکام آن، از فوم استفاده می‌شود. این ماده نرمی خاصی داشته و استحکام آن از مواد فوق کمتر است.

• شلاقی

شلاقی از دولایه به‌هم‌چسبیده تشکیل شده و برای حفظ حالت و فرم کیف استفاده می‌شود.

ابزار مورد نیاز برای چرم‌دوزی ویژگی‌های آنان

 ابزارهای دوخت

• سوزن

این ابزار باید ضخیم و درشت بوده و یک شکاف بزرگ برای قرارگیری نخ داشته باشد. انواع مختلفی از سوزن‌ها وجود دارند که برای چرم‌دوزی، شما باید یک نوع بادوام و سنگین را انتخاب کنید که بتواند به‌راحتی از لایه‌های چرم عبور کرده و آنان را به هم متصل کند.

• بشکاف

برای شکافتن دوخت‎ها درز‎ها و جا دکمه‎ها از این ابزار استفاده می‎شود.

• انگشتانه

این ابزار سخت و فلزی بوده و برای جلوگیری از فرورفتن سوزن به انگشت در نوک انگشت قرار می‌گیرد.

• نخ

نخ، بندی نازک با بافتی منسجم است که برای متصل کردن لایه‌های مختلف یک محصول استفاده می‌شود. این ابزار نیز انواع مختلفی از نظر جنس، قطر و ضخامت دارد. چند مورد از انواع آن در زیر آورده شده است:

نخ ابریشمی: ساده و ارزان بود و اغلب در دوخت صنعتی چرم استفاده می‌شود. این نوع نخ به دلیل عدم داشتن موم (لایه چربی)، عمر نسبتاً کمی از سایر انواع نخ دارد.

نخ موم زده: این نخ، نوع موم زده شده نخ ابریشمی است. رنگ‌های مختلفی داشته و دلیل استقامت بالا، بیشتر از سایر نخ‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد.

تریشه مصنوعی: این نخ، قطر بسیار زیادی داشته و برای دوخت‌های تزئینی استفاده می‌شود.

تریشه طبیعی: برش‌های نازک از چرم طبیعی است که بسیار مستحکم بوده و اغلب به‌عنوان دستبند و یا منگوله کیف استفاده می‌شود.

ابزارهای برش

• قیچی

قیچی‌های که مخصوص چرم‌دوزی، دسته بزرگ و تیغ کوچک دارند. برای آن قسمت‌های که برش از طریق کاتر سخت است؛ مانند هلال‌ها و گوشه‌ها، از قیچی استفاده می‌شود. این قیچی‌ها باید بسیار تیز باشند تا چرم را به‌خوبی برش بزنند.

• کاتر

برای برش‌های دقیق روی چرم از کاتر استفاده می‌شود. برای استفاده از این ابزار، فرد باید دقت زیادی داشته باشد. اغلب برای افزایش دقت، در کنار کاتر از خط کش بهره می‌گیرند.

• نخ چین

برای بریدن نخ‌های کوچک و اضافه در انتهای کار چرم‌دوزی، از ابزار تیزی به نام نخ چین یا نخ بُر استفاده می‌شود. این ابزار فقط برای برید نخ‌های کوچک طراحی شده و برش سایر لایه‌های چرم با آن، موجب کندی ابزار می‌شود.

• چاقوی لوییس

یکی از متداول‌ترین ابزارها در چرم‌دوزی، چاقو است. برای نازک کردن لبه‎های چرم، برش تکه‌های چرم و لب تا کردن لبه‌ها برای تسهیل دوخت، این ابزار به کار گرفته می‌شود. برخی از چاقوهای چرمی نیز وجود دارند که در انتهای کار، اغلب برای شکل‌دهی استفاده می‌شوند.

ابزارهای چسباندن

• قلمو چسب

چون در چرم‌دوزی، از چسب‌های کیلویی استفاده می‌کنند، برای پخش این چسب‌ها در سطح کار، از قلمو بهره می‌گیرند.

• کرپ (پاک‌کن چرم)

برای پاک‌کردن اثر خطوط چسب‌های باقی‌مانده روی چرم، از ابزار مخصوصی به نام کرپ استفاده می‌شود. کرپ بدون واردکردن کوچک‌ترین آسیب به چرم، آن را پاک می‌کند.

ابزارهای نگهداری

• تخت کار

برای برش زدن چرم از تخت کار استفاده می‌کنند. این تخت اغلب، با ضخامت 1.5میلی‌متری و در ابعاد A3، A4 تولید می‌شود.سطح این صفحه نیز با مقیاس‌های اندازه‌گیری اینچ و سانتی‌متر مدرج شده است. تخت کار انواع مختلفی دارد از جمله: فایبرگلاس، پلاستیک فشرده

• گیره

این ابزار، همان نقش پرس را داشته و بعد از چسب زدن چرم، برای نگهداری آن روی تخت کار استفاده می‌شود. همچنین توسط گیره می‌توان چندلایه چرم را روی‌هم فیکس کرده و بعد تمامی لایه‌ها را باهم سوراخ کرد.

برای دوخت دو سوزنه از نوع خاصی از گیره‌ها به نام گیره پا اسبی استفاده می‌شود. این ابزار چوبی بوده و با اهرم‌های باز و بسته می‌شود. این گیره چرم را طوری ثابت و بدوم حرکت نگه می‌دارد که فرد بتواند به طور هم‌زمان از دو دست خود نیز استفاده کند.
 

 

 ابزارهای علامت زنی

• مشته

یکی از ابزارهای پرکاربرد در چرم‌دوزی مشته است که برای ضربه‌زدن به سمبه، از آن استفاده می‌شود. در ادامه اشاره می‌کنیم که سنبه برای ایجاد سوراخ روی چرم کاربرد دارد که برای ایجاد این سوراخ نیاز به فشار مشته است. مشته تقریباً شبیه به یک گوش کوب بوده و جنس فولادی و وزن سنگینی دارد.

• چکش

چکش نیز کاربردی مانند مشته داشته و برای ضربه‌زدن روی سنبه و ایجاد سوراخ به کار گرفته می‌شود.

• سنبه

سنبه از جنس فولاد بوده و برای ایجاد سوراخ روی چرم است. این ابزار باتوجه‌به سوراخ‌های که باید روی چرم ایجاد کند ابعاد و شماره‌های مختلفی دارد. برخی از سنبه‌ها نیز در اشکال خاصی مثل ستاره و گل بوده و کاربرد تزئینی ایفا می‌کنند. معمولاً برای چرم‌های نازک از سنبه شماره 5.0و برای چرم‌های ضخیم از شماره‌های بالاتر استفاده می‌کنند.

ابزارهای اندازه‌گیری

• خط کش نشانه

برای رسم الگوی دقیق و نشانه‌گذاری نقاط از این خط کش استفاده می‌کنند.

• خط کش فلزی

مناسب‌ترین گزینه برای کار با چرم، خط کش فلزی است. لبه‌های این خط کش هنگام کار با کاتر از بین نمی‌رود. سایزهای ۲۰، ۳۰ و ۵۰ این ابزار بیشترین استفاده را دارند.

• گونیا

برای علامت‌گذاری با زاویه 90 درجه روی چرم از این ابزار استفاده می‌شود.

ابزارهای رسم

• خودکار ژله‌ای

برای علامت‌گذاری روی چرم از خودکارهای ژله‌ای استفاده می‌شود. اثر این خودکارها با استفاده از پاک‌کن چرم یا کرپ به‌راحتی از بین می‌رود.

• خودکار نقره‌ای

جهت رسم الگو و مشخص‌کردن محل‌های دوخت از این خودکار استفاده می‌شود. اثر خودکار نقره‌ای به‌راحتی با دستمال مرطوب پاک می‌شود.

• خودکار نوبوک

برای علامت‌گذاری روی چرم به‌کاررفته و اثر آن نیز به‌راحتی از بین می‌رود.

• مقوای شطرنجی یا کاغذ الگو

یکی از مهم‌ترین ابزارآلات چرم‌دوزی، الگو است. افراد برای اینکه یک الگوی دقیق رسم کرده و دقت کافی داشته باشند، ملزم به استفاده از مقوای شطرنجی هستند.

سخن پایانی

یکی از معتبرترین و فعال‌ترین فروشگاه‌ها در حیطهٔ عرضه ابزارآلات چرم دوزی و انواع مختلف چرم اعم از چرم مصنوعی و طبیعی، گالری چرم سارنگ است. چرم یکی از محصولات پرکاربرد می‌باشد که از دیرباز موردتوجه برخی افراد بوده است.

شما می‌توانید از فروشگاه چرم سارنگ، انواع محصولات باکیفیت چرمی را خریداری نمایید. وجه تمایز این فروشگاه به سایر رقبا، تضمین کیفیت و بهترین قیمت آن است. در سایت سارنگ می‌توانید انواع محصولات چرمی را مشاهده کرده و بهترین آنان را باتوجه‌به نیاز و سلیقه خود انتخاب کنید. اگر برای خرید چرم و محصولات چرمی به دنبال یک فروشگاه معتبر هستید، یکی از بهترین گزینه‌ها فروشگاه چرم سارنگ است. در این گالری می‌توانید یک خرید مطمئن را تجربه کنید.